Skip to main content

Stikstofdioxide NO2, een vervuilend gas, komt vrij bij verbrandingsprocessen

Oorsprong, eigenschappen en gevolgen van NO2

NO2 of stikstofdioxide is een stof die vrijkomt bij verbrandingsprocessen.

Ruim driekwart (78%) van de lucht die wij inademen, bestaat uit stikstofmoleculen (N2). Bij hoge temperaturen reageert stikstof met zuurstof (O2) tot stikstofmonoxide (NO) en stikstofdioxide NO2. NO wordt in de atmosfeer verder omgezet tot NO2. De verzamelnaam voor NO en NO2 is stofstofoxiden (NOx). 

N2 + O2 → NO (→ NO2) en deels NO2

NO2 is een reactief gas (“sterk oxidans”) dat betrokken is bij de vorming van ozon en fijn stof (smog) en staat bekend als irriterend voor het menselijk ademhalingsstelsel. Het heeft een aanzienlijk effect op de menselijke gezondheid en draagt bij tot ademhalingsproblemen:

  • irritatie neus, keel, ogen, longen
  • astma-aanvallen
  • klachten aan luchtwegen

Bovendien kan een teveel aan stikstofverbindingen in de atmosfeer een ravage aanrichten in tal van ecosystemen op aarde en in het water. Zij veroorzaken verzuring van de bodem, waardoor de groei van planten in de natuur of in de landbouw wordt belemmerd. Wanneer zij in water worden opgelost, beïnvloeden zij de chemische processen en het chemisch evenwicht, wat kan leiden tot gezondheidsproblemen en zelfs tot de dood van het leven in zee en in zoet water.

Menselijke NO2-bronnen (65% van de totale stikstofdioxide-uitstoot)

Stikstofdioxide in de atmosfeer heeft zowel natuurlijke als antropogene bronnen, waarbij de mens het overgrote deel (65%) veroorzaakt, door emissies van:

  • auto’s
  • schepen
  • vliegtuigen
  • industriële processen
  • energiecentrales

De verbranding van olie, kolen en gas is verantwoordelijk voor de stijging van het koolstofdioxideniveau (CO2) in de atmosfeer, één van de belangrijkste oorzaken van de opwarming van de aarde. Naast grote hoeveelheden NO2 en CO2 brengen die verbrandingsprocessen van verwarmingssystemen, elektriciteitsopwekking en motoren (transport) dus ook andere verontreinigende stoffen in de atmosfeer, zoals:

Ondanks een verhoogde bewustwording rond de ecologische voetafdruk en de impact van energieverbruik, blijft wereldwijd het gebruik van niet-hernieuwbare fossiele brandstoffen voorlopig toenemen.

Natuurlijke NO2-bronnen (35% van de totale stikstofdioxide-uitstoot)

Stikstofdioxide komt ook vrij bij natuurlijke verbrandingsprocessen zoals bosbranden en bliksem. Daarnaast kunnen ook planten en bacteriën voor de aanmaak van NO2 in de bodem of in water zorgen.

Verbrandingsprocessen van verwarmingssystemen, elektriciteitsopwekking en motoren (transport) brengen grote hoeveelheden CO2 en andere verontreinigende stoffen in de atmosfeer, zoals stikstofdioxide (NO2) en zwaveldioxide (SO2). Image credits National Maritime Foundation.
De voornaamste bron van NO2 is van menselijke oorsprong. NO2 wordt voornamelijk veroorzaakt door emissies van auto’s, schepen, vliegtuigen, industriële processen en energiecentrales. Credits pxfuel.
Hoeveelheid stikstofdioxide gemiddeld over een periode van 3 jaar (2018-2020), gemeten door het TROPOMI-instrument. De vervuiling van kleinere steden en individuele energiecentrales is zichtbaar. De kleur is een indicatie van de hoeveelheid gas in de atmosfeer (met meer blauwe kleuren wijzen op lage concentraties, rode/paarse tinten wijzen op hoge concentraties). Credits BIRA-IASB Tropomi.